[01094]

Ποιος είναι ο Βίας ο Πριηνεύς;

O Βίας ο Πριηνεύς ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας αλλά και ποιητής, από την Πριήνη της Ιωνίας (6ος αι. π.Χ.). Έγινε γνωστός για την δικαιοσύνη του και την ρητορική του δεινότητα. Σήμερα σώζονται ηθικά αποφθέγματα του. Ο Σάτυρος, ο περιπατητικός φιλόσοφος και ιστορικός ο οποίος ασχολήθηκε με βιογραφίες σημαντικών ανθρώπων της σημαντικής εποχής του, αναφέρει ότι κάποτε Αθηναίοι ψάρεψαν έναν χάλκινο τρίποδα που είχε την επιγραφή «τω σοφώ», έστειλαν τον τρίποδα στον Βία θεωρώντας ότι του ανήκει επειδή τον θεωρούσαν ως τον σοφότερο άνδρα. Μια από τις σημαντικές ρήσεις του φιλοσόφου είναι “πλείστοι {άνθρωποι} κακοί” δηλ. οι περισσότεροι άνθρωποι είναι κακοί. Μεγάλη σοφία.

Είπε επίσης:
Αλαζονεία εμπόδιον σοφίας.
Οι αγαθοί ευαπάτητοι. (οι καλοί άνθρωποι εξαπατούνται εύκολα)
Αρχή άνδρα δείκνυσι. (η εξουσία αποκαλύπτει τον χαρακτήρα)
Κρατίστην είναι δημοκρατίαν εν ή πάντες ως τύραννον φοβούνται τον νόμον.
Το γήρας όρμον είναι των κακών. (τα γηρατειά είναι λιμάνι όπου αράζουν όλες οι συμφορές)
Ἀφροσύνην μὴ προσδέχου. (Τὴν ἀφροσύνη νὰ μὴν τὴν παραδέχεσαι)

[πηγή: youtube Οι 7 Σοφοί της αρχαιότητας 50:45]

Ποιος ήταν ο Κλεόβουλος;

Ο Κλεόβουλος o Ρόδιος ή ο Λίνδιος ήταν τύραννος της Λίνδου στη Ρόδο, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας (6ος π.Χ.). Σε αυτόν αποδίδονται τα γνωμικά «μέτρον άριστον», «ηδονής κράτει», κ.ά. Ο Κλεόβουλος πέθανε στη σχετικά μεγάλη για την εποχή ηλικία των 70 ετών. Είχε μία κόρη, την Κλεοβουλίνη, που συνέθετε αινίγματα σε εξάμετρο στίχο, φημιζόμενα ως ισάξια εκείνων του πατέρα της. Ο τάφος του Κλεόβουλου υπάρχει στη Λίνδο. Δεν ξέρουμε τι απέγινε η Κλεοβουλίνη.

[πηγή: youtube ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ – KLEOVOULOS 5:30]

Είπε

Εὐποροῦντα μὴ ὑπερήφανον εἶναι, ἀποροῦντα μὴ ταπεινοῦσθαι. (Ὅταν εἶσαι πλούσιος νὰ μὴν εἶσαι ὑπερήφανος, ὅταν δὲ εἶσαι φτωχὸς νὰ μὴν ταπεινώνεσαι.)

Ὀψιμανθῆ εἶναι μᾶλλον ἢ ἀμαθῆ. (Καλύτερα νὰ μαθαίνεις ἔστω καὶ ἀργὰ παρὰ νὰ παραμένεις ἀμαθής.)

Ἀρετῆς οἰκεῖον εἶναι, κακίας ἀλλότριον. (Γνώρισμα τῆς ἀρετῆς εἶναι, κάθετί που εἶναι ξένο στὴν κακία.)

Animated φιλόσοφοι

Σήμερα παρουσιάζουμε μια πραγματικά αξιόλογη εκπομπή που έπεσε θύμα του κλεισίματος της ΕΡΤ. Ελπίζουμε η καινούρια Δημόσια Τηλέοραση να συνεχίσει την σειρά, η οποία, αν μας ανάγκαζαν να κάνουμε μια κριτική για να σώσουμε ένα κουνελάκι από μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, έχει μόνο ένα μικρό μειονέκτημα: την ταχύτητα των συνεντεύξεων των περισσότερων ‘ακαδημαϊκών’, οι οποίοι βέβαια για να τους δικαιολογήσουμε δεν είναι και camera trained, όπως είναι ακαδημαϊκοί σε αντίστοιχες εκπομπές του εξωτερικού.

Διαβάζουμε από την σελίδα τους στο Facebook: Σημαντικοί Φιλόσοφοι παρουσιάζονται μέσα από ένα πρωτότυπο πάντρεμα του animation με συνεντεύξεις ακαδημαϊκών. Ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Επίκουρος είναι μερικοί μόνο από τους φιλοσόφους που «αυτοσυστήνονται» μέσα από τη νέα επιμορφωτική και ψυχαγωγική σειρά ντοκιμαντέρ που πρόβαλε η (πρώην) ΕΡΤ3.

Το κάθε επεισόδιο της σειράς, το σενάριο, τη σκηνοθεσία και την ιδέα της οποίας υπογράφει ο Γιώργος Χατζηβασιλείου, παρουσιάζει με τρόπο απλουστευμένο, προσιτό αλλά και χιουμοριστικό τις βασικές γραμμές από τη σκέψη ενός Φιλοσόφου – σταθμού για την ιστορία της δυτικής σκέψης.

Ποια ήταν τα ερωτήματα που απασχόλησαν τον φιλόσοφο; Ποιες οπτικές άνοιξε η σκέψη του; Σε ποια περίοδο έζησε; Πώς επηρεάζει πρακτικά τον σημερινό κόσμο ένας άνθρωπος που έζησε ίσως πριν από 2.000 χρόνια…; Είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που η εκπομπή αναδεικνύει.

Δείτε παρακάτω τρία από τα επεισόδια για τους τρεις από τους σημαντικότερους φιλόσοφους μας. Περισσότερα μπορείτε να ανακαλύψετε στο youtube, ή και στο δικό μας blog.

Σωκράτης

Πλάτωνας

Αριστοτέλης

Ποιος ήταν ο Αρίστιππος;

Ο Αρίστιππος ο πρεσβύτερος ήταν φιλόσοφος, μαθητής του Σωκράτη και ιδρυτής της Κυρηναϊκής Σχολής ή Ηδονιστικής Σχολής (435 – 355 π.Χ.)
Η φιλοσοφική του σχολή στην Κυρήνη άνθησε και άκμασε ως την εποχή των Πτολεμαίων. Η φιλοσοφία του είναι αισθησιοκρατική. Η μόνη πραγματική γνώση μας, λέει, που αποτελεί και κριτήριο για τις πράξεις μας, είναι η ηδονή και ο πόνος που νιώθουμε. Ο σκοπός της ζωής μας επομένως είναι η ηδονή. Αγαθό είναι το ευάρεστο, κακό το δυσάρεστο. Ύψιστο αγαθό είναι η ηδονή που τη διευθύνει η σύνεση και την εξευγενίζει η παιδεία. «Ν’ αρπάζεις την κάθε στιγμή και να τη χαίρεσαι, γιατί μόνο η στιγμή μας ανήκει». Αυτή είναι η ουσία της φιλοσοφίας του. Η ηθική που διακηρύσσει ο Αρίστιππος είναι καθαρά ατομική, εγωιστική και χρησιμοθηρική. Σας θυμίζει κάποιον;

[πηγή: youtube Hedonismbot Futurama]

Δίδασκε ότι η γνώση έχει αξία, όταν αυτή συνοδεύεται με πρακτική χρησιμότητα. Περιφρονούσε τα μαθηματικά, διότι δεν εξετάζουν τι είναι ωφέλιμο και τι βλαβερό. Τις φυσιογνωστικές έρευνες τις θεωρούσε άσκοπες και ανωφελείς. Ακολουθώντας τον Πρωταγόρα, υποστήριζε ότι μπορούμε να γνωρίζουμε μόνο τα δικά μας αισθήματα και όχι το ποιόν των όντων και τα αισθήματα των άλλων, επειδή αυτά είναι δημιουργήματα της στιγμής. Τα αισθήματα τα διέκρινε σε εκείνα που προκαλούν ηδονή και σε εκείνα που προκαλούν πόνο. Η ηδονή από τη φύση της είναι ευάρεστη και αποτελεί αγαθό, ενώ ο πόνος, ως δυσάρεστος από τη φύση του επίσης , αποτελεί κακό. Ύψιστος λοιπόν σκοπός του ανθρώπου είναι η ηδονή και προς αυτόν το σκοπό πρέπει να κατατείνουν όλες οι πράξεις του. Αυτός ο σκοπός εξάλλου κατά τον Αρίστιππο, αποτελεί την έκφραση της ανώτατης ηθικής. Γι’ αυτό είναι εντελώς αδιάφορη η πηγή προέλευσης των ηδονών. Υπάρχει όμως διαφορά βαθμού μεταξύ των απολαύσεων. Τα σωματικά αισθήματα ηδονής κατέχουν την πρώτη θέση, ως τα πιο πηγαία και ισχυρότερα. Δε στερούνται όμως τελείως σημασίας και οι ψυχικές και πνευματικές ηδονές. Έργο της φρόνησης είναι να κρίνει, ανάλογα με την αξία τους, τα διάφορα αγαθά και τις αντίστοιχες απολαύσεις. Οποιαδήποτε και αν είναι η επιλογή, απαράβατος πρέπει να θεωρείται ένας όρος, η εγκράτεια. Δεν πρέπει δηλαδή κατά την πραγματοποίηση του μοναδικού σκοπού, που είναι η απόλαυση της ζωής κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο, να υποταχθεί κανείς στις ηδονές , αλλά να παραμένει κύριος του εαυτού του και των περιστάσεων.

Διάδοχοί του είναι ο Ηγησίας,ο Αννίκερις, ο Θεόδωρος ο άθεος, η κόρη του Αρήτη, που δίδαξε τη φιλοσοφία του πατέρα της στο γιο της Αρίστιππο το Μητροδίδακτο, ο οποίος προήγαγε την Κυρηναϊκή φιλοσοφία.

via

 

Ο Επίκουρος και η Ευτυχία

[πηγή: youtube Philosophy: A Guide to Happiness – Epicurus on Happiness (Alain de Botton) 23:58]

Ποιός ήταν ο Πυθαγόρας;

Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος (περίπου 570 πΧ – περίπου 495 πΧ), υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Είναι ο κατεξοχήν θεμελιωτής των ελληνικών μαθηματικών και δημιούργησε ένα άρτιο σύστημα για την επιστήμη των ουρανίων σωμάτων, που κατοχύρωσε με όλες τις σχετικές αριθμητικές και γεωμετρικές αποδείξεις.
Ο Πυθαγόρας απέδιδε στους αριθμούς μεταφυσικές ιδιότητες, λέγοντας ότι αυτοί, οι αριθμοί, διέπουν τις κινήσεις των αστέρων και ότι κατέχουν ορισμένη θέση στο Διάστημα. “Ο κόσμος είναι αριθμοί.” είπε. Επίσης έχουν αποδοθεί σε αυτόν διάφορες γεωμετρικές ανακαλύψεις με γνωστότερο το ομώνυμό του θεώρημα.  Γενικά ο βίος του και η διδασκαλία του περιβάλλεται από θρύλους.

Ένας από αυτούς είναι ότι ονομάστηκε Πυθαγόρας γιατί όταν ο πατέρας του ο Μνήσαρχος ζήτησε χρησμό από την Πυθία για ένα ταξίδι του στην Συρία, η Πυθία χρησμοδότησε ότι αυτός μεν θα δοκιμάσει μεγάλη ευχαρίστηση και θα αποκτήσει πολλά χρήματα, η δε γυναίκα του, η Παρθενίδα, ότι εγκυμονεί ήδη και πως θα γεννήσει παιδί που θα διαφέρει κατά την ωραιότητα και τη σοφία από όλους τους ανθρώπους και θα καταστεί πάρα πολύ ωφέλιμο στο ανθρώπινο γένος. Από τους αρχαίους πιστευόταν ότι η ψυχή του Πυθαγόρα είχε αποσταλεί από την ανώτατη αρχή του Απόλλωνα, είτε επειδή ήταν συναφής είτε κατ’ άλλον τρόπο συνδεδεμένη με τον θεό. Όλα όσα έλεγε ή έπραττε τα έκανε με μειλιχιότητα, δίχως να κυριεύεται ούτε από οργή, ούτε από ζήλια, ούτε από εριστικότητα ούτε από άλλη διαταραχή ή επιπολαιότητα. Μεγάλη θρησκευτικότητα χαρακτήριζε τη συμπεριφορά του και ακολουθούσε ιδιαίτερα σημαντικές δίαιτες, με ισορροπία ψυχής και εγκράτεια σώματος.
Τι θα περίμενες από κάποιον που είχε για δασκάλους τον Θαλή τον Μιλήσιο και τον Αναξίμανδρο; Ήταν ο Θαλής που του παραστάθηκε με ευχαρίστηση και του μετέδωσε όσες γνώσεις κατείχε, τον βοήθησε να βελτιώσει τις διατροφικές του συνήθειες και τον προέτρεψε να μεταβεί στην Αίγυπτο όπου θα συνέχιζε την μόρφωση του από τους ιερείς εκεί.
Όταν επέστρεψε στη Σάμο, κατασκεύασε διδασκαλείο ημικυκλικό που για αιώνες αργότερα διατηρήθηκε με την ονομασία «ημικύκλιο του Πυθαγόρα», στο οποίο οι Σάμιοι συσκέπτονταν για τα κοινά. Η φήμη του τόσο είχε απλωθεί σε όλη την Ελλάδα που άλλοι μεγάλοι φιλόσοφοι επίσης έρχονταν στην Σάμο, ζητώντας να τον συναντήσουν. Όμως παρά το ότι οι Σάμιοι τον θαύμαζαν και του προσέφεραν αξιώματα και μάλιστα τον ανάγκαζαν να συμμετέχει σε όλες τις δημόσιες λειτουργίες, δεν έδειξαν το απαιτούμενο ενδιαφέρουν ούτε και ακολούθησαν τις διδασκαλίες του στον τρόπο ζωής τους με αποτέλεσμα ο Πυθαγόρας να παραιτηθεί εν τέλει από τις προσπάθειες διαπαιδαγώγησης τους. Αποφάσισε λοιπόν να μετοικίσει προς την νότια Ιταλία, στην οποία υπήρχαν ελληνικές αποικίες – είχε δε την γνώμη πως πατρίδα του είναι η χώρα εκείνη όπου περισσότεροι άνθρωποι είναι δυνατόν να βρεθούν με καλή διάθεση να μαθαίνουν.
Ο Πυθαγόρας είχε πολλούς και πιστούς μαθητές. Κάθε φορά που έμπαιναν στο σπίτι του τους έλεγε να λένε τα εξής: “Που έσφαλα; τι έκανα; τι έπρεπε να κάνω και δεν έκανα;”
Φέρεται να δίδασκε την αρχή της Ύβρεως και της Νέμεσης και γι’ αυτό επινόησε τη Δικαία Κούπα. Είχε φτιάξει μια κούπα εφαρμόζοντας τους νόμους της Φυσικής για να πίνει με μέτρο το κρασί. Υπήρχε μία γραμμή που όριζε μέχρι που έπρεπε να γεμίζει κανείς. Μια στάλα παραπάνω και η κούπα άδειαζε όλο το περιεχόμενο της.

via

[πηγή: youtube Carl Sagan – Pythagoras and Plato From Carl Sagan’s COSMOS, Episode 7, “The Backbone of Night.” 9:51]

 

[πηγή: youtube Genius – Pythagoras 45:18]

 

[πηγή: youtube Pythagoras Chapter 3 from Book One, Part One of Bertrand Russell’s “The History Of Western Philosophy” (1945) 22:58]

 

[πηγή: youtube The Pythagorean theorem intro | Right triangles and trigonometry | Geometry | Khan Academy]

 

 

Ποιός ήταν ο Σωκράτης;

Ο Σωκράτης έζησε στην Αθήνα το (470 π.Χ. ή 469 π.Χ. – 399 π.Χ.) ήταν Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος και μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ελληνικού και παγκόσμιου πνεύματος και πολιτισμού και ένας από τους ιδρυτές της Δυτικής φιλοσοφίας. Ενδεικτικό της σημασίας του για την Αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι ότι όλοι οι Έλληνες φιλόσοφοι πριν από αυτόν ονομάστηκαν Προσωκρατικοί. Αναρίθμητοι είναι οι μελετητές που έχουν ασχοληθεί με τον Σωκράτη, στους αιώνες που ακολούθησαν το θάνατό του, πολλοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα φημισμένοι.

Είχε έναν πολυάριθμο κύκλο πιστών φίλων, κυρίως νέων από αριστοκρατικές οικογένειες, απ’ όλη την Ελλάδα. Ορισμένοι από αυτούς έγιναν γνωστοί ως ιδρυτές φιλοσοφικών σχολών διαφόρων κατευθύνσεων. Οι γνωστότεροι ήταν ο Πλάτωνας και ο Αντισθένης στην Αθήνα, ο Ευκλείδης στα Μέγαρα, ο Φαίδωνας στην Ηλεία και ο Αρίστιππος στην Κυρήνη.

Οι κυριότερες πηγές για τη ζωή του είναι κατ’ αρχάς ο μαθητής του Πλάτων, ο ιστορικός Ξενοφών, ο φιλόσοφος Αριστοτέλης και ο συγγραφέας κωμωδιών Αριστοφάνης.

[πηγή: youtube ΣΩΚΡΑΤΗΣ – ΣΚΑΪ – ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ – 2009]

[πηγή: youtube King’s College London: History of Philosophy’s Greatest Hits: Socrates]

 

Ποιός ήταν ο Αρίσταρχος ο Σάμιος;

Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (310 π.Χ. – περίπου 230 π.Χ.) ήταν Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός, που γεννήθηκε στη Σάμο. Είναι ο πρώτος καταγεγραμμένος άνθρωπος ο οποίος πρότεινε ηλιοκεντρικό μοντέλο του Ηλιακού Συστήματος, θέτοντας τον Ήλιο και όχι τη Γη, στο κέντρο του γνωστού Σύμπαντος (για το λόγο αυτό είναι συχνά γνωστός ως ο “Έλληνας Κοπέρνικος”). Οι ιδέες του περί Αστρονομίας δεν είχαν γίνει αρχικά αποδεκτές και θεωρήθηκαν κατώτερες από εκείνες του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου, έως ότου αναγεννήθηκαν επιτυχώς και αναπτύχθηκαν από τον Κοπέρνικο περίπου 2000 χρόνια μετά.

via

 

[πηγή: youtube Aristarco de Samos 2:42]

Διαβάστε περισσότερα εδώ

 

Ποιός ήταν ο Αναξίμανδρος;

Ο Αναξίμανδρος, (610 π.Χ. – 547 π.Χ.) Ήταν ο δεύτερος από τους φυσικούς φιλόσοφους ή φυσιολόγους της Ιωνίας, πολίτης της Μιλήτου, όπως ο Θαλής, του οποίου άλλωστε υπήρξε μαθητής, σύντροφος και διάδοχος στη Σχολή του (Ιωνική Σχολή).

Επίκεντρο της φιλοσοφίας του Αναξίμανδρου είναι το άπειρον, ένα άπειρο όμως που πιθανώς προσλαβάνει δύο ερμηνείες:

    άπειρον α+πέρας = χωρίς τέλος
    άπειρον α+περάω =αδιαπέραστο

Σε κάθε περίπτωση φαίνεται πως εννοούσε μια πρωταρχική αιτία δίχως όρια στον χώρο. Το άπειρον είναι απεριόριστο στον χώρο και ποιοτικά ακαθόριστο, καθώς δεν προσδιορίζεται μορφικά ως ένα από τα τέσσερα στοιχεία. Στο άπειρο ο Αναξίμανδρος δεν είδε μόνον την πρωταρχική ύλη και την αρχική κατάσταση του κόσμου αλλά και την αιτία της κοσμικής τάξης. Σε αυτή την πρωταρχική ουσία απέδωσε θεϊκές ιδιότητες, χαρακτηρίζοντας το άπειρο ως αθάνατον, ανώλεθρον και θείον, σύμφωνα με τον Σιμπλίκιο (Εις τα Φυσικά 24,13). Η αδυναμία της ανθρώπινης διάνοιας να καθορίσει το άπειρο ποσοτικά και ποιοτικά το καθιστά απεριόριστη πηγή και κατευθυντήρια δύναμη του κόσμου.

Ο Αναξίμανδρος διατύπωσε επίσης και μια πρώιμη εξελικτική θεωρία, βάσει της οποίας η ζωή εμφανίστηκε -μέσω προφανώς της αυτόματης γένεσης εξαιτίας της ηλιακής θερμότητας- στον πηλό ή τη λάσπη. Τα πρώτα πλάσματα που παρουσιάστηκαν ήταν ιχθυόμορφα και τα περιέκλειαν κελύφη. Αποβάλλοντας τα κελύφη τα πλάσματα αυτά προσαρμόστηκαν βαθμιαία στο αέριο περιβάλλον. Ο άνθρωπος εμφανίζεται στο τέλος αυτής της εξελικτικής βαθμίδας, γεγονός που μας οδηγεί στη σκέψη ότι ο φιλόσοφος είδε την γένεση του κόσμου και της ζωής ως μια ενιαία εξελικτική διαδικασία, που δεν απέχει πολύ από τη σύγχρονη εξελικτική θεωρία.

via

Διαβάστε περισσότερα εδώ και εδώ